İran halkları ayakta: Mehsa Amini cinayetini protesto eylemleri yayılıyor
İran’da Mehsa ( Jina ) Amini’nin zorunlu başörtüsü yasalarını uygulayan ahlak polisi tarafından gözaltına alınmasının ardından ölmesiyle ilgili protestolar 80’den fazla kent ve kasabaya yayıldı. Kürt, Fars, Azeri vd. İran halklarının katıldığı protestolarda en az 17 kişinin hayatını kaybettiği aktarıldı.
Resmi devlet televizyonunda yer alan açıklamalara göre protestolarda ölenlerin sayısı 17’ye yükseldi; ölenler arasında üç güvenlik görevlisinin de olduğu bildirildi.
Ancak protestolarda ölenlerin sayısının çok daha fazla olduğuna inanılıyor.
Güvenlik güçlerinin protestoculara açtığı ateş sonucu hayatını kaybedenlerden birinin 16 yaşındaki bir erkek olduğu belirtildi.
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, bir kişinin polis gözetimindeyken ölümünün soruşturulması gerektiğini söyledi.
Protestoların ülke geneline yayılmasının ardından gelen bu açıklama, Reisi’nin “Amini’nin ölümünün ardından başlayan olaylar için Batı’nın ikiyüzlülüğünü suçlaması”yla devam etti.
Birleşmiş Milletler Genel Kurul toplantıları için New York’ta olan Reisi, geç kadının şiddet görmediğine dair iddiaları tekrar etti ve protestolara katılanları “yaptıklarının kabul edilemez olduğunu” söyleyerek uyardı.
22 yaşındaki Mahsa Amini, Tahran’da başörtüsü denetimi yapan ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan üç gün sonra 14 Eylül’de hayatını kaybetmişti.
Amini’nin gözaltında dövüldüğü ve işkenceye maruz kaldığı, bu nedenle komaya girdiği iddia edildi. Polis ise Amini’nin Tahran’daki ahlak polisinin getirdiği karakolda 13 Eylül’de aniden kalp rahatsızlığı yaşayarak acilen hastaneye kaldırıldığını öne sürdü.
Amini’nin Kürdistan eyaletindeki Sakkız şehrinde hafta sonu gerçekleşen cenazesinde de gösteriler düzenlenmiş ve “Diktatöre ölüm” sloganları atılmıştı.
Protestoların altıncı günde 80’den fazla kent ve kasabaya yayıldığı, göstericilerin sıklıkla “Kadın, yaşam, özgürlük” sloganını attıkları bildiriliyor.
Sosyal medyada da tepkiler dile getirilirken bazı kadınlar protesto için saçlarını kesti.
Yetkililer, Instagram ve WhatsApp’a da erişim engeli getirdi. Son yıllarda diğer sosyal medya platformlarının engellenmesi nedeniyle ülkede bu iki uygulama yoğun bir şekilde kullanılıyordu.
Mahsa Amini’nin babası Emcet Amini, kızının sağlık sorunu olmadığını ve otopsi raporunun kendisine gösterilmediğini söyledi.
BBC Farsça Servisi’ne konuşan baba Amini, kızı gözaltında iken rahatsızlandığında neden hemen hastaneye kaldırılmadığını sorduğunda ise kendisine, ambulansın anahtarını bir süre bulamadıklarının söylendiğini belirtti.
Polis memurlarının yaka kamerasından kaydedilen olayla ilgili görüntüleri görmek istediğinde ise kendisine kameraların pilinin bittiği için kayıt yapılmadığının söylendiğini aktardı.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu ise Amini’nin ölümüyle ilgili kaygılarını ve yetkililerin protestoları bastırma çabalarından duyduğu endişeleri dile getirdi.
/ bbc /